Hipotenzija – šta je i kako je tretirati?
Upoznajte se sa hipotenzijom
Simptomi hipotenzije su malaksalost, ubrzano zamaranje, nesvjestica, nagon na povraćanje, nemogućnost održavanja sjedećeg ili stojećeg položaja, glavobolja, bol u vratnom dijelu kičme, kratkoća daha, kašalj (uz iskašljavanje), ubrzan rad srca (kompenzatornog karaktera), osjećaj “preskakanja” rada srca, poremećaji vida, a u slučaju ekstremno niskih vrijednosti čak i sinkopa, odnosno gubitak svijesti (vazovagalna reakcija).
Treba naglasiti da krvni pritisak varira tokom dana. Najniži je tokom noćnih sati, a nagli porast krvnog pritiska se dašava u jutarnjim satima, neposredno pred buđenje.
Koji su mogući uzroci?
Prema uzroku se dijeli na primarnu (urođenu) i sekundarnu (poznatog uzroka). Ortostatska hipotenzija se javlja kod 20% populacije iznad 65 godine života, a česta je i nakon obroka, nakon defekacije ili mokrenja. Postprandijalna hiptoenzija je ona nakon obroka, a često može biti i neuralno posredovana, opstruktivna u slučaju plućne embolije, te aritmijom uzrokovana usljed poremećaja srčanog ritma. Hipovolemija u akutnom kardiovaskularnom i cerebrovaskularnom incidentu, kao i tokom infektivnog stanja, predstavlja nepovoljan prediktor za sami ishod pacijenta. Kod mlađe populacije, osobito ženskog spola, je fiziološka, kao i kod populacije iznad 75. godine života.
Pregled pacijenta sa hipotenzijom je neophodno da bude sveobuhvatan. Iscrpna lična anamneza pacijenta je imperativna, kao i korelacija kliničke slike i kliničkog pregleda sa anamnestičkim podacima (uzeti u obzir krvnu sliku, vrijednosti željeza, jetrenu i renalnu funkciju, kao i status srčanog mišića), porodičnom anamnezom, hormonalnim statusom, životnim navikama, kao i lijekovima koji pacijent uzima (koji često mogu voditi ka hipotenziji). Pregled kardiologa i neurologa se preporučuje.
Često i nakon sveobuhvatnog kliničkog pregleda, uzrok hipotenzije nije jasan, te suštinski se nameće dehidracija, kao logičan uzrok iste. Dehidracija, usljed smanjene količine tekućine, kao i smanjenog volumena krvi, dovodi do hipotenzije (može biti uzorkovana ili nedostatnim unosom tekućine ili zbog prekomjernog gubitka tokom napornog vježbanja, boravka u toplom, visoke temperature, dugotrajnog tuširanja toplom vodom, povraćanja, proliva ili tokom menstruacionog ciklusa).
Pacijentu sa čestim hipotenzijama je neophodno savjetovati da izbjegava obilna jela, jela bogata ugljikohidratima, uz preporuku unošenja većeg broja manjih obroka (raznovrsnog sastava), uz konzumiranje veće količine tečnosti (uz dozirane kofeinske napitke) i izbjegavanje alkoholnih pića. Terapeutski modalitet ortostatske hipotenzije je medikamentozni, jasno definisan, a sama terapija mora biti kontrolisana od strane ljekara.
Ako je uzrok dehidracija, neophodno je na vrijeme početi hidraciju, a primjena same tečnosti u svrhu prevencije dehidracije, kao i primjena tečnosti u tretmanu lake ili umjerene dehidracije se naziva oralna rehidraciona terapija.
Kako se hipotenzija tretira?
Terapija oralnom rehidracijskom otopinom soli (ORS) je kvalitetan terapeutski modalitet, s jasno definisanim sastavom, te predstavljaju optimalnu alternativu intravenskom liječenju pacijenata.